„Projektowanie to coś, co robią ludzie. Zwierzęta tego nie robią i maszyny (jak dotąd) tego nie robią. Zdolność do projektowania jest częścią ludzkiej inteligencji, a zdolność ta jest naturalna i powszechna wśród ludzkiej populacji” – takie słowa na początku lat 90. ubiegłego wieku napisał Nigel Cross, badacz designu i doświadczony pedagog. Obecnie na emeryturze, Cross jest byłym profesorem brytyjskiego Open University i redaktorem naczelnym czasopisma Design Studies. Dzięki swojej pracy, Cross miał kluczowy wpływ na wyjaśnienie i rozwinięcie koncepcji myślenia projektowego, koncentrując się na zrozumieniu natury zdolności do projektowania.
Na skróty
- Analiza metod projektowych: narodziny koncepcji Design Mindset
- Ewolucja odpowiedzialności projektowej w kontekście industrializacji
- Wpływ myślenia projektowego na kulturę organizacyjną i zrównoważony rozwój
- Myślenie projektowe: balans między innowacją a odpowiedzialnością
Analiza metod projektowych: narodziny koncepcji Design Mindset
Wiele lat temu, Nigel Cross zwrócił szczególną uwagę na unikalne metody pracy stosowane przez projektantki i projektantów. Analizował techniki, które pozwalały im osiągać określone cele. Cross zauważył, że projektanci często przeprowadzają wywiady z użytkownikami (obecnymi i potencjalnymi), obserwują ich zachowania i korzystają zarówno z istniejących jak i samodzielnie tworzonych modeli rozwiązań, które jeszcze nie istnieją. W swojej pracy skupiał się także na strukturyzacji problemów projektowych, przekraczaniu standardowego procesu zbierania informacji, myśleniu przez szkice i działania oraz formułowaniu problemu projektowego w sposób, który prowadzi do tworzenia innowacyjnych rozwiązań. Te elementy pracy projektowej zostały szeroko opisane przez wielu badaczy w ciągu ostatnich 50 lat.
Ten obfity w wiedzę materiał stał się fundamentem dla mnie i Weroniki Rochackiej Gagliardi, na którym oparłyśmy opis zestawu cech charakterystycznych dla myślenia i działania projektantek i projektantów, określonych mianem Design Mindset. Zidentyfikowałyśmy i opisałyśmy dziewięć takich cech w ramach czterech obszarów: otwartości, ciekawości, śmiałości i determinacji. Przykładowymi predyspozycjami Design Mindset, które wyróżniłyśmy, są empatia projektowa, myślenie holistyczne, inteligencja empiryczna, czy też potrzeba wpływu.
Przeczytaj również: Test predyspozycji Design Mindset Detector™ – jak wykorzystać to narzędzie psychometryczne do rozwoju predyspozycji?
Ewolucja odpowiedzialności projektowej w kontekście industrializacji
Pod koniec XX wieku, intensyfikacja industrializacji spotkała się z licznymi krytycznymi głosami. Krytyka ta dotyczyła także wykorzystywania przez reklamodawców wyników badań nad motywacjami konsumentów oraz stosowanych technik i efektów psychologicznych, takich jak psychologia głębi czy percepcja podprogowa. Vance Packard, w swojej książce „The Hidden Persuaders” (1957), opisał manipulacje skierowane na kształtowanie oczekiwań i stymulowanie pragnienia zakupu produktów. W tym samym okresie, w kręgach projektowych, największy rezonans wywołał głos Victora Papaneka. Jego książka „Design for the Real World” (1971) stała się obowiązkową lekturą dla następnych pokoleń projektantów, kształtując ich świadomość odpowiedzialności za społeczeństwo i środowisko naturalne. Pojęcia związane z zrównoważonym rozwojem stały się integralnym elementem edukacji projektowej na całym świecie, w ciągu ostatnich kilkudziesięciu lat.
Wpływ myślenia projektowego na kulturę organizacyjną i zrównoważony rozwój
Zdolność do tworzenia rozwiązań odpowiadających na ludzkie potrzeby, w połączeniu z głęboką świadomością wpływu nowych produktów i usług na społeczeństwo i środowisko, jest cechą charakterystyczną osób projektujących. Te czynniki mają nieoceniony potencjał do kształtowania kultury organizacyjnej.
Kiedy myślenie projektowe, zwane również Design Thinking, zaczęło przenikać do świata biznesu, zapewniło ono dostęp do szeregu narzędzi pochodzących ze świata projektowania. To ułatwiło nawiązanie płynnej współpracy między profesjonalnymi projektantami a innymi ekspertami zaangażowanymi w procesy projektowe. W dzisiejszych czasach, kiedy tempo zmian klimatycznych przyspiesza, a globalne korporacje wdrażają polityki ESG (Environmental, Social, and Governance), projektanci stają się siłą napędową istotnych zmian zachodzących wewnątrz wielu organizacji. Unikalne zdolności projektantów do tworzenia rozwiązań opartych na ludzkich potrzebach, a także ich głęboka świadomość wpływu projektowania na społeczeństwo i środowisko w krótkiej i długiej perspektywie czasowej, mają olbrzymi potencjał do wpływania na kulturę organizacyjną.
Myślenie projektowe: balans między innowacją a odpowiedzialnością
Myślenie i działanie osób projektujących zostały dokładnie zbadane i opisane. Z drugiej strony, istnieje nieunikniona odpowiedzialność wobec społeczeństwa i naszej planety. W moim odczuciu, jednym z najbardziej fascynujących i nadal rzadko omawianych aspektów Design Mindset jest „potrzeba wpływu”. Projektanci, stawiając czoła problemom projektowym, wykazują silne zaangażowanie w wprowadzanie zmian i przekonywanie innych do swojego pomysłu. Może to wydawać się idealistyczne i niewielce realistyczne podejście do pracy, ale nie dajmy się zmylić – projektanci są w stanie przekształcić swoje idee w konkretne działania.
Przeczytaj również: Możliwe kierunki rozwoju dla projektantów usług
